یادداشت
برند ملی نامعتبر مهم ترین مانع صادرات فناوری
به گزارش مبل زیبا یک عضو اتاق بازرگانی تهران در یادداشتی ضمن اشاره به اهمیت صادرات خدمات فنی مهندسی که در نتیجه داشتن برند ملی حاصل می شود، اخطار داد که باید فکری به حال بازسازی برند ملی ایران و بازیابی اعتبار از دست رفته تولیدکننده و صادر کننده کرد.
به گزارش مبل زیبا به نقل از ایسنا، در یادداشت نسیم توکل آمده است: در چند سال گذشته، مبحث صادرات خدمات فنی مهندسی به شکل گسترده مورد بررسی و تبادل نظر قرار می گیرد. هر چند رشد این مساله به علت وجود تحریم ها و نامناسب بودن وضعیت اقتصادی هر سال عقب نشینی کرده است؛ با این وجود، همواره از صادرات خدمات فنی مهندسی به خاطر وجود پارامترهایی همچون ارزش پایین پول ملی، دستمزد کارگران و قیمت پایین تمام شده نهایی بعنوان راهکاری برای ارز آوری و بهبود وضعیت گروه های تولیدی و در مجموع افزایش نرخ صادرات کشور یاد می شود.
صادرات خدمات فنی مهندسی
خدمات فنی مهندسی و همینطور پیمانکاری فناوری در صنایع مختلف شرایط متفاوتی دارد. با این وجود، مبحث مورد بحث این یادداشت خدمات صنعت آی تی، آی تی سی و صنعت مخابرات ایران را در بر می گیرد.
صرفنظر از دیگر مشکلات و مسائل موجود، دو چالش بزرگ در این عرصه وجود دارد که به صورت خاص مورد توجه فعالان بوده و از طرف بسیاری صادرکنندگان و فعالان بخش خصوصی مطرح گردیده است. یک بخش این مساله متوجه تولیدکننده یا صادرکننده بخش خصوصی و سوی دیگر آن متوجه وضعیت حاکمیتی کشور است.
آنطور که به نظر می آید، بخش ابتدایی با شرایط راحت تری قابل رفع شدن باشد اما در چالش دوم یک برنامه ریزی دراز مدت نیاز دارد و به میزان زیادی با شرایطی که مجلس و دولت آینده به وجود می آورد مرتبط می باشد. با این همه، چالش اول در صادرات خدمات فنی مهندسی، دانش دست دوم است.
این مورد را میتوان به این شکل تعریف کرد که در 10 سال قبل به صورت تجربی دریافته و می بینیم که فارغ التحصیلان حتی دانشگاه های برتر و تراز اول کشور وقتی وارد صنعت می شوند نسبت به هم قطاران 20 سال قبل خود از نظر سطح دانش و مهارت آموزی ضعف شدیدی دارند. از همه مهم تر این که تخصص به سمت مهارت آموزی نرفته و دانش فعلی در ارتباط با دورانی است که اساتید دانشگاه در آن دوران مشغول پژوهش، عرضه مقالات به روز در منابع معتبر و سفرهای علمی برای فراگیری و دریافت دانش روز بوده اند.
وضعیت مبهم دانشگاه و تولید دانش
متأسفانه در شرایط کنونی، علاقه اغلب دانشگاهیان ما چه در دانشگاه های برتر و چه در دیگر گروه های آموزشی از نظر برنامه های متنوع آموزشی، مشاوره علمی، سر فصل های درسی جدید و میل به انجام کار تحقیقاتی علمی و تولید دانش در پایین ترین اندازه خود قرار دارد. ما سال هاست که تولیدکننده دانش نیستیم و از همه مهم تر دانش فعلی که در ایران وجود دارد، مطابق علوم فنی و تکنولوژی روز نیست. ازاین رو، هنگامی که این دانش برای تبدیل به خدمات، فناوری و در نهایت صادرات به چرخه تولید وارد می شود فاقد ارکان اجرایی لازم دیده می شود.
بعنوان نمونه، هنگامی که در نمایشگاه های بین المللی شرکت می نماییم و نیاز مخاطبان و دسته مصرف کنندگان محصولات فناورانه و مهندسی را مورد سنجش قرار می دهیم، در می یابیم که چالش دانش دسته دوم سبب عقب ماندگی ما از قافله جهانی شده است. به این منظور برای به روز شدن دانش و قرار گرفتن در راه تحولات و تولید جهانی باید سرمایه گذاری فراوانی در مهارت آموزی، تخصص مجدد و تربیت تیم ها صورت گیرد.
پیش تر، شرکت ها از راه همکاریهای بین المللی با شرکای خارجی تلاش می کردند مأموریت ها و دوره های آموزشی برای تربیت تیم های خود برگزار کنند اما از زمان بازگشت تحریم های بین المللی این مورد هم از بین رفت. آموزش ضمن خدمت در واقع هم در تخصص گرایی، مهارت آموزی و به روز شدن نخبگان و متخصصان داخلی تاثیر فراوان داشت و هم سبب افزایش سرعت شرکت ها و گروه های فنی مهندسی ایرانی در همراهی با مخاطبان و تأمین نیاز بازارهای جهانی می شد.
تصویر برند ملی و اعتبار جهانی
چالش مهم دیگری که در راه صادرات خدمات فنی و مهندسی وجود دارد، تصویر و برند ملی است. متأسفانه تصویر ایران از نظر فرهنگی و ساختار برند ملی افت بسیار زیادی را شاهد بوده است و هیچ تلاشی برای ارتقا یا بهبود آن هم صورت نگرفته است؛ انگار دغدغه ای وجود ندارد.
در واقع، نه تنها تلاش نشده بلکه در مقابل بسیاری کشورها که با سیاست های داخلی و بین المللی کنونی مخالف هستند و همه کار برای از بین بردن جایگاه تجاری و اعتبار ملی برند ایران انجام داده اند هم سکوت شده است؛ بگونه ای که بسیاری افراد و کشورهای جهان باور و شناخت منفی از ایران در ذهن دارند؛ به صورتی که بازرگانان، تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی باید زمان بسیار زیادی را برای تغییر باورها و شناسایی توانایی ایرانی ها در حوزه های فنی مهندسی صرف کنند؛ آن هم با نتیجه ای نامعلوم، صرف وقت و هزینه فراوان برای فعالیت در حوزه ای که تخصص آنرا دارند.
میتوان اظهار داشت که گروه های تولیدی و تجاری بین المللی صرفنظر از مبحث تحریم و تنبیه های به دنبال آن نگرانی عمیقی از فعالیت با ایران دارند و به این منظور صادرکنندگان ایرانی در سالهای گذشته کوشیده اند با ثبت شرکت در کشورهای سوم خدمات فنی مهندسی خویش را صادرات مجدد کنند. در این حالت هیچ عایدی و افتخاری نصیب ایران نمی گردد و کشورهای میزبان تلاش بازرگانان و صادرکنندگان ایرانی را به نام خود ثبت می کنند.
نباید از یاد برد که استفاده از خدمات کشورهای سوم هم در سالهای گذشته بسیار دشوار شده است و آنان هم از ترس تنبیه های مالی و همکاری با شرکتهای ایالات متحده دست از همکاری با فعالان بخش خصوصی ایران هم کشیده اند. به نظر می آید، حاکمیت ایران انگار این مورد را درک نکرده و چالش های آنرا لمس نکرده یا درگیر آن نبوده است. اگر بخواهیم بحث فروش نفت را که در اختیار دولت می باشد بررسی نماییم، می بینیم که با چالش های بیشماری در فروش و تجارت روبه رو بوده است. در نظر بگیریم که فروش نفت نیازی به برند ملی ندارد و به این علت که کالای اساسی و مورد نیاز کشورهاست، دولت ها آنرا به هر روشی از هر کشوری تأمین می کنند و صرفا به رفع نیاز خود می اندیشند.
سخن پایانی
ازاین رو وجود این رویه ها و تصویر ملی که ساخته شده بسیار منفی است و صدمه های فراوانی تابحال و در آینده ایجاد خواهد کرد؛ در حالیکه برای بهبود، تغییر یا ارتقای آن در ایران هیچ کاری صورت نگرفته است. نه سفارتخانه ها و اتاق های مشترک و... کاری صورت داده اند و نه اساساً برنامه و بودجه ای برای این مورد تخصیص داده شده تا فکری به حال برند ملی این کشور شود. این مورد به سادگی قابل رفع نخواهد بود و به وجود آوردن رقابت پذیری و مزیت در این عرصه آسان نیست.
چنان که می بینیم کشور همسایه ما ترکیه در سالهای اخیر هزینه زیادی برای بازسازی برند ملی خود صورت داد و از همین برنامه هم توانست سرمایه های بسیاری را از ایران جذب نماید و مهاجرت فراوانی از نخبگان و متخصصان تا شهروندان عادی را برای خود ایجاد کرد.
در پایان، تا زمان باقی است و آخرین پنجره های امکان و فرصت از دست نرفته باید فکری به حال بازسازی برند ملی ایران و بازیابی اعتبار از دست رفته تولیدکننده و صادر کننده بکنیم و آن گاه از صادرات محصولات فوق پیشرفته، پیشرفته و فناورانه سخن بگوییم و انتظار داشته باشیم.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب