تغییرات اقلیمی چه اثراتی بر آفات گیاهی دارد؟
به گزارش مبل زیبا معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور اثرات تغییرات اقلیم بر آفات گیاهی را شرح داد و در مورد مقابله با تنش خشکسالی راهکارهایی عرضه داد.
مسعود لطیفیان در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه تغییر در اقلیم ایران همچون افزایش دما، کاهش بارش، افزایش رفتارهای حدی جوی و اقلیمی، باعث خشکسالی های فراگیر، گرد و غبار، سیل های مهیب، افزایش نیاز آبی محصولات کشاورزی وکاهش منابع آب در کشور شده است، اظهار نمود: چنین شرایطی نتایج ناگوار اقتصادی اجتماعی را به همراه داشته و منجر به کاهش شدید رشد اقتصادی کشور می شود که نیازمند اتخاذ روش های سازگاری با آن است.
سیل و خشکسالی؛ موثر بر افزایش جمعیت عوامل خسارت زای کشاورزی
وی افزود: تغییرات اقلیمی و حوادث زیست محیطی که به صورت ناگهانی در شرایط زمانی و مکانی بوجود می آیند، به صورت قابل توجهی سبب تغییرات در شرایط زیستگاه ها و توزیع منابع مورد نیاز آفات و امراض گیاهی می شوند. تغییرات شدید ناشی نظیر سیل و خشکسالی همچون مهم ترین عوامل مؤثر بر افزایش جمعیت عوامل خسارت زای مستعد و مهاجم برای سیستم های کشاورزی است. جمعیت علف های هرز، آفات و بیماری های گیاهی به صورت مستقیم و غیرمستقیم پس از حوادث طبیعی نظیر سیل و خشکی تحت تاثیر قرار می گیرد.
لطیفیان اظهار نمود: برخی گونه ها استراتژیک زندگی خویش را بگونه ای تغییر می دهند که به سازگاری بیشتر آنها در مقابل حوادث زیست محیطی منجر می شود. پاسخ این گونه از عوامل در مقابل تغییرات محیطی به صورتی است که ارتباط خود با دیگر گونه های فعال در زیستگاه را برای بهره برداری مناسب از انرژی و مواد غذایی تغییر می دهند.
اثرات فعالیتهای صنعتی و انسانی بر تغییرات جمعیتی عوامل خسارت زا
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور افزود: علاوه بر حوادث محیطی، اختلالات زیست محیطی ناشی از فعالیت صنعتی و انسانی که اغلب تغییرات جدی در اکوسیستم ایجاد می کنند، بر تغییرات جمعیت عوامل خسارت زای گیاهی مؤثر است. به صورت خاص، طغیان برخی آفات گیاهخوار و ناقل بیماری های گیاهی اغلب تحت تاثیر شیوه های مدیریت زراعی بخصوص برداشت، جایگزینی گونه های گیاهی و غیره است که شرایط مطلوب برای آنها را ایجاد می کنند. این شرایط سبب انقراض گونه های حساس نظیر دشمنان طبیعی و گرده افشان ها شده و محیط زیست را برای فعالیت آفات فراهم می آورد.
به گفته وی اثرات آلاینده های انسانی و صنعتی در جمعیت علف های هرز، آفات و بیماری های گیاهی به توانایی آنها برای تحمل مواد سمی بستگی دارد. از طرفی اثرات حوادث آب و هوایی به جمعیت عوامل خسارت زا به نوع، شدت، فرکانس و وسعت حادثه بستگی دارد. بررسی یک سلسله حوادث در محیط زیست شبیه یک پازل تکه تکه است که اثرات آنها در تغییرات جمعیت عوامل خسارتزای گیاهی بسته به سابقه حوادث متفاوت می باشد.
لطیفیان خاطرنشان کرد: جاری شدن سیل و خشکسالی وسیع طی سالهای اخیر و روند کلی خشک شدن آب های سطحی کشور می تواند حوادث ناگواری در شدت خسارت زایی علف های هرز، آفات و بیماری های گیاهی ایجاد کنند. این حوادث توالی خاصی از تغییرات زیست محیطی را بوجود آورده اند که بر گونه های عوامل خسارت زای گیاهی در کشور تاثیر فراوان خواهد گذاشت.
تنش خشکی، آفات نخل خرما را بیشتر می کند
این مقام مسئول در سازمان حفظ نباتات در ادامه اظهار داشت: طوفان های شدید و گرد و غبار همراه با تنش های کم آبی بخصوص در مناطق گرمسیری کشور (نظیر استان های سیستان و بلوچستان و خوزستان) سبب بیرون راندن جمعیت عوامل کنترل طبیعی از منطقه و صدمه به جمعیت آنها می شوند. این شرایط تعیین کننده طرز پراکندگی و میزان رشد و نمو آفات محصولات اساسی نظیر نخل خرما است. تنش خشکی سبب شدت خسارت برخی افات نظیر کنه تارتن و آفات چوبخوار خرما می شود.
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور بیان نمود: از سوی دیگر جاری شدن سیل سبب رانش خاک و رسوب مجدد آن و باعث دفن موجودات در رابطه با چرخه زندگی آفات گیاهی می شود. آتشسوزی و تحمیل درجه حرارت های فوق العاده بالا در مناطق جنگلی نظیر منطقه زاگرس جمعیت آفات گیاهی را تحت تاثیر قرار می دهند. نکته مهم این است که طغیان جمعیت آفات اغلب بعد از انواع حوادث زیست محیطی اتفاق می افتد. چونکه موجودات زنده و غیر زنده محیط زیست در اثر حادثه تحت تاثیر قرار می گیرند بگونه ای که شرایط را برای بعضی از آفات گیاهی در مناطق وسیعی مستعد می سازند. با اینکه چنین طغیان هایی اغلب در نتیجه فراهم شدن شرایط تغذیه ای مساعدتر برای گونه های آفات گیاهخوار باقی مانده ممکن می شود. اما اثرات متقابل مفهوم داری هم بین طغیان آفات و عوامل فیزیکی محیط در نتیجه تغییرات زیست محیطی وجود دارد.
بارش بیش از اندازه باران اثرات منفی بر جمعیت آفات دارد
وی ضمن اشاره به این که با اینکه بارش باران سبب افزایش آب در دسترس می شود و یا در هنگام آتشسوزی درجه حرارت را تعدیل می کنند. اما بارش بیش از اندازه و بروز سیل دارای اثرات منفی بر جمعیت آفات دارد، اضافه کرد: طغیان ملخ در بعضی مناطق جهان به حوادثی نظیر سیل و خشکسالی ارتباط داده شده است. سابقه ۱۰۰۰ ساله طغیان ملخ در چین نشان داده است که تخریب زیستگاه ملخ در دشت های سیلابی منطقه و نبود پوشش گیاهی کافی و مناطق تخم گذاری در طول سالهای خشکسالی و سالهای بعد از بروز سیل های شدید، علل طغیان ملخ ها بوده است. این اطلاعات در بهبود پیشبینی طغیان آفات در شرایط بروز حوادث زیست محیطی به منظور مدیریت منابع و خدمات اکولوژی ضروری می باشد. اما واضح است که این اطلاعات کافی نبوده و تحقیقات بیشتری در این حوزه در ارتباط با آفات گیاهی کشورمان مورد نیاز است.
لطیفیان با اشاره به اینکه سازگاری با تغییرات اقلیمی بعنوان یک اصل اساسی برای اجرای استراتژی های مدیریت ریسک و کاهش خطر بالقوه اثرات تغییرات آب و هوایی در مدیریت حفظ نباتات کشور است، اظهار داشت: توسعه ظرفیت سازگاری سیستم های مدیریت کنترل آفات با شرایط تغییرات اقلیمی به عوامل مختلف بیولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی بستگی دارد. توانایی انطباق سیستم های تولید محصولات استراتژیک و مهم از نظر امنیت غذایی کشور با روش های کنترل آفات در شرایط تغییرات اقلیمی نیازمند سرمایه گذاری مالی ویژه است.
اهمیت افزایش توانایی انطباق سریع با تغییرات آب و هوایی
وی در ادامه اضافه کرد: با تغییر اقلیم همزمان در تجارت جهانی تغییر بوجود می آید و در خیلی از موارد نمی توان برای حفظ امنیت غذایی به واردات متکی بود. ازاین رو افزایش توانایی انطباق سریع با تغییرات آب و هوایی برای حفظ امنیت غذایی با تاکید بر تولید داخلی از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد. همچون این استراتژی های انطابقی میتوان به مواردی نظیر اصلاح روشهای کنترل آفات (IPM)، نظارت بر اقلیم و جمعیت آفات و استفاده از ابزارهای پیشبینی و مدل سازی برای واکنش سریع و بموقع در مقابل خسارت آفات اشاره نمود.
ارائه راهکار
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور در انتها به عرضه راه کار برای مقابله با تنش خشکسالی اشاره نمود و اظهار داشت: پهنه بندی خطر ریسک و صدمه پذیری عوامل خسارت زای گیاهی برپایه اقلیم های مختلف کشاورزی و فنولوژی محصول، تهیه مدلهای پیش آگاهی عوامل خسارت زای گیاهی، توسعه و بهره برداری موثر از سامانه های یکپارچه پایش، پیش آگاهی مبتنی بر دانش و فناوری روزآمد، حمایت در مدیریت علف های هرز در محصولات استراتژیک زراعی، حمایت در مدیریت عوامل خسارت زای گیاهی محصولات سبزی و جالیز گلخانه ای با اولویت روش های بیولوژیک، مدیریت تلفیقی آفات چوبخوار خرما، اجرای عملیات کنترل بیولوژیک در محیط های گلخانه ای که کمتر از مشکل خشکی صدمه پذیر هستند، مدیریت کنترل سن غلات و آفات همگانی(مگس زیتون و مگس میوه مدیترانه ایی)، مدیریت کنترل ملخ های بومی و صحرایی و مدیریت کنترل جوندگان مضر کشاورزی همچون مهم ترین اقداماتی است که میتوان برای مقابله با خشکسالی در پیش گرفت.
منبع: mobleziba.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب